TKİ İstisna Alımları Yönetmeliği Yayımlandı

Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) merkez ve taşra teşkilatının 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında yapacağı mal ve hizmet alımlarında uygulanacak usul ve esaslar” 06.03.2019 tarih ve 30706 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı. Yönetmelik, yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girecek.

 

Bilindiği üzere, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin  (g) bendi; “g) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerinde sayılan kuruluşların, ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli (Onüçmilyon sekizyüzelliyedibin beşyüzdoksanbir ) Türk Lirasını aşmayan mal veya hizmet alımları,” şeklinde olup, ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tâbi değildir. 

 

Yönetmelik Neler Getiriyor?

 

Yönetmelik; Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) merkez ve taşra teşkilatının 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında yapacağı mal ve hizmet alımlarında uygulanacak usul ve esasları düzenlemektedir.

İhale yetkilisi olarak TKİ Kurumu Yönetim Kurulu belirlenmiştir. Yönetim Kurulu bu yetkiyi;

       - Merkezde Genel Müdüre, Genel Müdür de ihale yetkisini kısmen veya tamamen yardımcılarından birine veya birkaçına,

 

       - Taşra teşkilatında ise işletme müdürüne, İşletme müdürü de ihale yetkisini kısmen veya tamamen yardımcılarından birine veya birkaçına devredebilecek.

 

Genel Müdürlüğe bağlı kontrol müdürlükleri, yalnızca Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi limitinin %1’ini aşmayan limitler çerçevesinde yapılacak alımlarda yetkili olacak.

İhale komisyonu, İdare personelinden olacak şekilde en az 5 (beş) olmak üzere 7 (yedi) ve üstü tek sayıda kişiden oluşacak ve asil ve yedekler belirlenecek.

İhale konusu işin özelliği nedeniyle ihtiyaç görülmesi halinde ve İdarenin onayıyla alt yüklenici çalıştırılabilecek.

Mal veya hizmet alımları ihalelerinde; açık ihale usulü,  belli istekliler arasında ihale usulü veya pazarlık usulü kullanılabilecek.

İşin özelliğinin uzmanlık ve/veya yüksek teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı mal veya hizmet alımlarında, belli istekliler arasında ihale usulüne uygulanabilecek.

 Açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda yeterli teklif çıkmaması, Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen koşulların olması, ihalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması, ihale konusu mal veya hizmet alımlarının özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi ve yaklaşık maliyeti Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca belirlenen limit dâhilinde olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarıyla ilgili olması halinde pazarlık usulü uygulanacak.

Pazarlık usulünde ilân yapılması zorunlu olmayacak. Ancak, bu usule göre yapılacak ihalelere en az üç istekli davet edilecek.

İlân yapılmaksızın, teminat alma zorunluluğu olmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilecek.

İlan yapılması düşünülen hallerde ilanlar; Resmî Gazetede, Kamu İhale Bülteninde ve/veya özel gazetede yayımlamak, ihale konusu işle iştigal ettiği bilinen firmalara yazı ile duyurmak, belediye ve ticaret odaları aracılığıyla duyurmak, bilgi işlem ağı veya elektronik haberleşme (internet) yolu ile ilan etmek, şeklinde olabilecek.

İhalelerde, teklif edilen bedelin % 3’ünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ise ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle en az %6 oranında kesin teminat alınacak.

Fiyat farkı verilebilmesi hususunda şartnamesinde düzenleme varsa, fiyat farkı ödenecek.

Sözleşmelerde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımları sözleşmelerinde %20’sine kadar oran dâhilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilecek.

Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenecek.

Teslim edilen mal, hizmet veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak ikisi konunun uzmanı en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılacak.

Sözleşme, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile başkasına devredilebilecek. Ancak devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların aranması zorunlu olacak.

Sonuç ve Değerlendirme:     

 

    TKİ’nin yapacağı alımların İstisna Kapsamında yapılması demek, 4734 sayılı Kanuna ve Kamu İhale Kurumu’nun denetimine tabi olmadan, rekabet ilkelerine uyulmadan ihale yapılması demektir.

 

   Bu tür kuruluşların İstisna alımına çok hevesli olmalarının bir nedeni de; alımda sürat ve çabukluğun sağlanması olabilir. Ancak ihale sisteminde hız ve şeffaflık ilkesine son derece uygun olan e-ihale kapsamında bir yönteme, iş bu Yönetmelikte yer verilmemesi de anlaşılamamıştır! Madem ihalede hız ve şeffaflık ön plandadır, bu Yönetmelikte neden e-ihale kapsamında düzenleme bulunmamaktadır? AB İlerleme Raporlarına konu edilerek eleştirilen; “istisna alımlarındaki artışlar ve şeffaflık hususunun” bu Yönetmelik ile sağlanması mümkün görülmemektedir! Ayrıca ülkemizin ihalelerdeki şeffaflık notu Dünya Şeffaflık Örgütleri tarafından kırılmakta, ülkemizin üçüncü dünya ülkeleri arasında değerlendirilmesine neden olmaktadır!